SAYİM HARMANCI/İBRAHİM YALDIZ – Türkiye’nin yer aşkın kar düz illerinden Hakkari ve Muş’ta, bu sene sülale ayının son günlerine girilmesine rağmen beklenen yağışların gerçekleşmemesi vatandaşları hem şaşırtıyor hem dahi rahatsız ediyor.

Önceki yıllarda 2 metreyi çok us bulunduğu, köylerde tek bükülmüş evlerin esmer gömüldüğü Hakkari ve Muş, bu sene yeryüzü yağışsız dönemlerden birini yaşıyor.

Hava sıcaklığının sezon normallerinin üstünde seyrettiği, bahardan kalma günlerin yaşandığı iki şehirde birlikte vatandaşlar kuraklığın yaşanmaması için yağışların başlamasını bekliyor.

Hakkari Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Nuri Bacaksız, AA muhabirine, global ısınmanın acun genelinde çekicilik koşullarının değişmesine, kâh bölgelerde müfrit, bazılarında dahi kuraklığa sebep olduğunu söyledi.

Ülkede yağışların son 10 yılda azaldığını, bunun birlikte akarsu kaynaklarını etkilediğini belirten Bodur, şunları kaydetti:

“Tahminî 12 yıldır Hakkari’deyim. Burada ilk kez eylül, açıklık aylarında yağışların on paralık olmadığını gördük. Alelhusus Gün Doğusu Rum Bölgesi amacıyla kar yağışının önemi berenarı büyük. Bu yağışların bitkisel, tarımsal ve hayvani üretimde katkısı var. Saha altı sularını bile etkileyen aynı buut. Bölgede elan bu yağışların oluşmadığını görüyoruz. Genel adına değerlendirdiğimizde sezon normallerinin çokça altında benzeri yağış oluştuğunu görüyoruz kim bu de barajların doluluk oranlarının düşük seviyede kalmasına hastalık oluyor.”

Bacaksız, büyüklük genelinde sonuç 50 yılda yalaz ortalamalarında artış, yağış miktarlarında azalma olduğunu, bu nedenle azık verimi ve bitkisel üretimde kayıpların yaşandığını aktardı.

“Güzeşte yıl 1,5 metre kar vardı”

Hakkari’ye sınırlanmış Erkek köyünde besicilik özne Cindi Beyter ise yağışların azalması zımnında su kaynaklarının azalmasından, ekincilik ve hayvancılığın bundan olumsuz etkilenmesinden endişe ettiklerini belitti.

Karın yağmasının bölge amacıyla ferah olduğunu dile getiren Beyter, “Güzeşte sene bu vakitlerde 1,5 metreden çok kar vardı. Bu sene yağmadı. Erdemli kesimlerde biraz var. Besiciler hala merada hayvanlarını otlatıyor. Kar olunca işimiz daha zor oluyordu amma yazın artağan geçmesini sağlıyordu.” dedi.

Vatandaşlardan Nazif Ekinci bile bu zamana büyüklüğünde kar yağmamasına şaşırdıklarını tabir ederek, “Elan evvel böyle bire bir molekül görmedim. Bari kar yağsa. Burada kar yağmaması bizim için haddinden fazla keder. Zemheri aylarında albeni daha itici olurdu. Evlerde kaloriferler hala 40 derecelerde. Geçen sene 60-70’leri görüyordu. Biz buna alışık değiliz. Havalar sıcak. Tığ üstelik dışarıda ant geçiriyoruz.” diyerek konuştu.

“Yağışsızlık izlem edilebilir benzeri facia ve meteorolojik benzeri olaydır”

Muş Alparslan Üniversitesi Kıran Yönetimi Aplikasyon ve Araştırı Merkezi Müdürü Dr. Akademisyen İskender Dölek, bu yıl yağışların mevsim normallerinin altında seyretmesinin ciddi ayrımsız yağışsızlık endişesini birlikte getirdiğini söyledi.

Güzeşte yıl kış döneminde Muş’a 5,5 metre, bu yıl ise 5 santim kar yağdığını anlatan Dölek, şöyle konuştu:

“Ortalamanın haddinden fazla altında olan yağışların yoğun benzeri kuraklığa illet olmasını bekliyoruz. Tamamında hidrolojik, meteorolojik, zirai ve sosyoekonomik anlamda tıpkısı kuraklık yaşanacak. Bu buut hayvanlarını otlatan besicileri sevindirse dahi alelhusus bu kuraklığın esrar üretiminde güç anlamda sıkıntıya hastalık namına ati sene elde edecekleri duman miktarı ve fiyatları üstünde dahi belirleyici olabileceğini düşünüyoruz. Susuzluk bu şekilde bitmeme ettiği sürece cıvıltı üretiminde üstelik vahim anlamda azalma tür. Kuraklık strateji edilebilir bir afet ve meteorolojik tıpkı olaydır. Çeşitli önlemler alındığı taktirde kuraklığın etkileri sunu belli belirsiz ayrımsız şekilde atlatılabilir.”

Kalan alev ve mütenakıs yağış miktarı zımnında Muş’ta kuraklığın gelecekte daha şişman teessürat yaratabileceğini rapor eden Dölek, “Yeni yaptığımız trend analizlerinde 2050 yılına kadar Muş’ta yağış miktarının azalacağını düşünüyoruz. Buna bağlı namına kulaklığa dayanabilen iz desenlerinin, Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından toprak amacıyla belirlenip burada tarım eden insanlarla paylaşılması gerekir. Yapıt deseni değişir, ürünü depo edebilecek hazneler yahut mühendislik yapıları yapıldığında kuraklık okkalı anlamda sorun olmaktan menfaat ve yönetilebilen tıpkı sıkıntı olmaya bitmeme edebilir.” değerlendirmesinde bulundu.

Besici Mahmut Türker dahi “Bu yıl albeni çok domuzuna gidiyor. Hayvanlarımız halen merada otlatıyoruz. Hayvanlarımıza şimdiye kadar yem vermedik. Sabık sene bu vakitlerde çokça kar vardı. Ama demincek ilkbahar havası var. Bu bizim üzere iyi ama gelecekte elbet peki bilemeyiz.” dedi.