RIDVAN KORKULUTAŞ/AHMET DENGEŞİK – Bingöl Üniversitesi (BÜ) Selen Literatür Fakültesi Herbaryum Hazırlık Odası’nda tahminî 27 bin bitki muhafaza ediliyor.
Yükseköğretim Kurulunca “Tarım ve Mıntıka Bazlı Kalkınma” alanında pilot üniversite seçilen BÜ’üstelik, Bili Edebiyat Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Kalıtım Bilimi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Lütfi Behçet’in yürütücülüğünde 2011 yılının ağustos ayında kentin varlıklı bitki örtüsünün taşıt altına alınması için himmet başlatıldı.
Yıllardır bu alanda araştırı işleyen 61 yaşındaki Prof. Dr. Behçet, bölümdeki akademisyenlerle değişik mevsimlerde kentteki nebat türlerini yakalamak üzere emek yürüttü.
Yaklaşık 12 sene boyunca kentte ve bölgedeki illerden kısaca 27 bin nebat, fakültenin Herbaryum Hazırlık Odası’nda esirgeme altına makbuz.
Odada, akademisyenlerce nebatat özelliklerini kaybetmeden kurutuldu, karton üstünde tespitini yaptıktan bilahare presleme yöntemiyle saye altına makbuz. Bitkilerin, oluşturulan dosyada kimliklendirmesi yapıldı, ismi ve özellikleri yazıldı. Akademisyenler, bu şekilde teşhisini ve kaydını yaptığı 12 bin bitkiyi Bingöl Üniversitesi Herbaryumu’na yerleştirdi.
Uluslararası Herbaryum İndeksi’nde “BIN” koduyla tescil edilen Bingöl Üniversitesi Herbaryumu’nda ulusal ve uluslararası bir nice proje yürütülüyor.
Marifet Gökçe Yazın Fakültesi Moleküler Dirim Bilimi ve Genetik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Lütfi Behçet, AA muhabirine, Bingöl ve çevresinde nebatat üzerine emek yaptıklarını söyledi.
TÜBİTAK destekli projeyle hazırlanan Türkiye Bitkileri Malumat Serisi (TÜBİVES) bili tabanında Bingöl’den elden 167 bitkinin mukayyet olduğunu gördüklerini dile getiren Behçet, kentte bu sayının üzerinde nebat yayılışının olduğunu ifade etti.
Bu yıl Arsıulusal Herbaryum İndeksi’ne araç yaptırdıklarını tamlayan Behçet, şu anki tespitlerinin 2 bin olduğuna dikkati çekti.
Kentte kullanılmamış bitki türleri de tayin ettiklerini dile getiren Behçet, şöyle konuştu:
“Bunların ayrımsız kısmı birlikte yayınlandı, ayrımsız kısmıyla ilgili da çalışmalarımız devam ediyor. Yunanistan kabilinden ülkenin hep sayısı büyüklüğünde aynı nebat türü çeşitliği var Bingöl’de. Birçok mevki kadar az daha. Dünyada ilk defa Bingöl’de tanımlanan, bugüne büyüklüğünde adsız 12 bitki taksonunu tespit ettik. Ayrıca dünyanın çeşitli yerlerinde var amma Türkiye’bile bugüne kadar isimsiz nebatat tespit ettik, elde ettiğimiz bitkinin 3 bin 500 olabileceğini oranlama ediyoruz.”
“Bingöl’da gittiğim seçkin yerde gözüm arazide ve bitkilerde”
Ayrımlı mevsimlerde saatlerce bilgisiz Bingöl’deki bitkileri taşıt altına aldıklarını tamlayan Behçet, şöyle konuştu:
“Bingöl’üstelik gittiğim temas yerde gözüm arazide ve bitkilerde. Faaliyet yapılırken oranın mevsimine özen edilerek bitkilerin mevkut adına taranması şarttır. Biz anlaşılan bire bir alanı belirleme ediyoruz, sınırlarını çiziyoruz. Projemiz kapsamında Çapakçur Vadisi, Palu’ya büyüklüğünde olan dağlık bölgeyi kestirmece 200 yol zaman mevsim 3 sene boyunca taradık. Kip karşılaşılmadık bitkiler elde ettik. O havzada 1650 civarında nebat çeşitliliğini ortaya koyduk. Orayı yüzdelik 100 bütün bitkilerini ortaya koyduk mu? Ben bu büyüklüğünde pahal uğraşmama rağmen böyle tıpkı iddiada bulunamıyorum.”
Elazığ’ın ilçelerinden Arıcak’ta 2 ve Baskil’bile 3 bitki taksonu tanımladıklarını kaydeden Behçet, Bingöl’bile topladıkları bitkilerin soyadlarının iri aynı kısmının “Bingöl” diye niteleyerek temel alınarak oluşum edildiğini bildirdi.
Herbaryumların önemine dikkati çekici Behçet, “Herbaryumlar eskimemiş türlerin ispençiyari yönü etkin bitkilerin saklandığı ve taharri imkanın olduğu yerlerdir. Bingöl Herbaryumu’ndaki nebatat takkadak kente ilgili değil, uluslararası hakikat kazandı. Acun bile bundan bilgili oldu ve biz bundan ilmî adına faydalanabiliriz. bu bakımdan bile majör. Şu anda vasıta altına aldığımız nebat yaklaşık 12 bin, diğer elde ettiğimiz bitkileri bile kayıt altına aldığımızda bu 30 bine kazanç.” ifadelerini kullandı.
