Nevşehir’in Ürgüp ilçesinde 2002 yılında sinsice kazı yapan kişilerce hasbelkader ortaya çıkarılan Sobesos Antika Kenti’nde, evvelden villa elan sonradan kilise olarak kullanıldığı belirlenen binanın tabanındaki mozaikler, ziyaretçileri 1600 yıl öncesindeki bezeme sanatıyla tanıştırıyor.
Ürgüp’ün 23 kilometre güneyindeki Şahinefendi köyü doğruca definecilerin tesadüfen bulduktan sonraları Hars ve Turizm Bakanlığınca hesaplı kazı çalışmasında ortaya çıkarılan Sobesos Antika Kenti’nde, Geç Roma Dönemi Nasranilik dini inanç ve öğretilerinin gerçekleştirildiği şapel, yunak ve bazen binalar aktarılma ışığına kavuştu.
Çevresindeki farklı yapıların harabelik yerini andırdığı alanın tabanı, meander, sivastika, sekiz köşeli felek, saç örgüsü motiflerini barındıran renkli taş ve pencere kullanılarak meful mozaikleriyle dikkati çekiyor.
UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki Kapadokya’da ortaya çıkarılan mozaik örneklerinin birlikte bulunduğu Sobesos Antik Kenti, bölgede hanay sürmüş medeniyetlerin asırlar önceki sanatsal, sosyo-kültürel ve konuşu durumunu gözler önüne seriyor.
Antik kentte ortaya çıkarılan mozaik kalıntılarıyla ilgili doktora tezini bütünleyen Nevşehir Hacı Bektaş Ege Üniversitesi (NEVÜ) Konferans Tarihi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Duygusal Erpek, AA muhabirine, Sobesos Antik Kenti kalıntılarının milattan sonradan 4’ncü yüzyıla tarihlendirildiğini belirtti.
Erpek, o dönemde mozaikleri yaptırabilmenin soylu erki dokunaklı gerektirdiğini, Sobesos’taki kalıntıların bu yönüyle muhteşem ip uçları verdiğini dile getirdi.
Yerleşim alanında sıcak, konutlar, mezarlık ve dini yapıların bulunduğunu anlatan Erpek, şöyle konuştu:
“Sobesos, Kapadokya’nın geç antika çağdaki değiş ve dönüşümü açısından heybetli tıpkı yerleşme yeri. Zira 4’üncü yüzyılda Hristiyanlığın legal benzeri diyanet haline gelmiş olduğunu görüyoruz. Bu nedenle kentte bile ara sıra değişiklikler yaşanmış. İçerisinde mozaiklerin bulunduğu villa yapısı konut evresinden sonra kilise yerine kullanılmaya başlanmış. Yapının içindeki sahn bölümünde ve ayrımsız mekandaki mozaikler günümüze ulaşmıştır. Sobesos hem mozaikleri hem birlikte mimarlık kalıntıları açısından Kapadokya’nın geç antik asır tarihine çerağ tutması bakımından berenarı önemlidir. Sobesos’taki mozaiklerin nitelikli olduğunu söylememiz olanaklı. Büyüklüğüne baktığımızda nitelikli aynı işçiliğin olduğu söylenebilir. Kapadokya’nın yaşayan aristokratlarından biri inşa ettirmiş cins.”
Alanın tanıtımı açısından turist rehberleri için eğitim bilimi turları düzenleniyor
Nevşehir Gezmen Rehberleri Odası (NERO) Başkanı Özay Saygınlık dahi Sobesos’un Kapadokya’daki nadir özellikler barındıran tarihi yerleşme alanlarından olduğunu belirtti.
Genelde mozaiklerde, asırlar süresince kendini gösteren kıran ve ayrıksı etkenler dolayısıyla aksaklık meydana geldiğini ancak Sobesos’taki kalıntıların bilcümle adına bugüne ulaştığını aktaran Haysiyet, şunları dile getirdi:
“Sobesos, tarihi kaynaklarda adı aşina ama bulunamayan hususi tıpkı kayran idi. 2002 yılında sinsice hafriyat çalışmalarında ortaya çıkıyor. Burada çok hususi mozaiklerin olduğunu görüyoruz. Tabanına baktığımız ant geometrik desenlerde imdi renkli ahcar ve sırça kullanıldığını görüyoruz. Hendesi desenlerde sivastika dediğimiz Hindistan kökenli aynı desen ile Helenistik döneme ilgilendiren mendereslerin kıvrım kıvrım akmasından esinlenerek yapılmış meander desenini görüyoruz. Bu, aşkı sembolize valör, başı ve sonu yoktur.”
Itibar, NERO üyesi yaklaşık 1000 rehbere Sobesos mozaik kalıntılarını turistlere anlatabilmesi ve alanın tanıtımına yardım sunulması üzere eğitim turları düzenlediklerini bile sözlerine ekledi.
Mozaikleri inceleyen Ummanlı gezici Fadwa Richi ise tarihi ve kültürel değerler bakımında zengin bulduğu Türkiye’yi elan evvel bile konuşma ettiğini belirterek, “Türkiye’deki temas şeyi haddinden fazla seviyorum. Bura tarihi varlıklarla meşgul benzeri düzlük. Kapadokya, geçmişten beri izlerin bitmeme ettiği, değişik hikayelerin olduğu aynı mıntıka. Bu alandaki mozaik kalıntıları farklı desenleri içeriyor. İlgi gelgelli.” diye niteleyerek konuştu.
