GENÇAĞA KARAFAZLI

Artvin’in Arhavi ilçesindeki Pilarget Vadisi sakinleri, Arhavili iş insanı Nafiz Zorlu’ya ait SU Enerji Üretim Şirketi eliyle kurulması planlanan HES Projesine cebin 9 yıl önce başlattığı hususiyet mücadelesini 3.el kazandı. Rize İdare Mahkemesi, Pilarget Vadisi’nde geçmek istenen HES üzere verilen ‘Çevresel Yük Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu’ kararını ikinci kat bozma etmiş müşareket danıştaya başvurarak kararın tağyir edilmesini istemişti. Danıştay ise ‘Rize İdare Mahkemesinin verdiği kararın ahbaplık ve usule uygun olduğuna’ karar vererek 3. Kat ÇED müspet kararını halel etti.

Artvin Arhavi’deki Sevail ve Üçırmak Dereleri (Pilarget Vadisi) üstünde KEZ Enerji Istihsal Şirketi yoluyla kurulması planlanan ‘Saka I-II Regülatörü ve HES Projesi’ ile ilişkin Yer, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı vasıtasıyla sunulan ‘ÇED Olumlu’ kararına alın Ulukent Köyü Muhtarı Necati Canoğlu, Balıklı Köyü Muhtarı Utkulu Şiviloğlu ile Arhavi Pilarget Tabiat ve Dirim Derneği aracılığıyla Rize İdare Mahkemesi’nde dava açılmıştı. Rize İdare Mahkemesi, 17 Şubat 2021 tarihinde verdiği önceki kararda, Mekân Bakanlığı marifetiyle sunulan ‘ÇED Olumlu’ kararını tağyir etmişti.

“HUKUK VE MEVZUATA UYARLILIK BULUNMAMIŞTIR”

İptal kararında, “Artvin ili Arhavi ilçesi Sevail ve Üçırmak Dereleri üzerinde kurulması planlanan ‘Saka I-II Regülatörü ve HES Projesi’yle ilişik namına Belde, Kentçilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevresel Takı Değerlendirmesi İzin ve Denetim Umumi Müdürlüğü marifetiyle verilen 06.06.2013 gün ve 3012 çevrilmiş ‘Çevresel Sorumluluk Değerlendirmesi Olumlu’ kararında hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı serencam ve kanaatine ulaşılmıştır” denilmişti. SU Enerji Istihsal Şirketi, Rize İdare Mahkemesi’nin bu kararına de itiraz ederek davayı Danıştay’a taşımıştı. Danıştay, Rize İdare Mahkemesi’nin kararını nakzen dosyayı ilgili mahkemeye et kafalı göndermişti.

RİZE İDARE MAHKEMESİ 2. ÖĞÜN İPTAL KARARI VERDİ

Rize İdare Mahkemesi, daha önceki verdiği halel kararında kuvvetle Yer, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı marifetiyle AB Enerji Üretim Şirketi’nin projesi amacıyla sunulan ‘ÇED Olumlu’ kararını 06.06.2022 tarihinde ikinci el bozma etmişti.

Rize İdare Mahkemesi, ikinci fek kararının gerekçesinde şunları kaydetti:

“Artvin ili Arhavi ilçesi Sevail ve Üçırmak Dereleri üzerinde kurulması planlanan Saka I-II Regülatörü ve HES Projesi’yle ilişik kendisine Yer, Kentçilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevresel Sorumluluk Değerlendirmesi İzin ve Denetim Umumi Müdürlüğü tarafından sunulan 06.06.2013 gün ve 3012 az ‘Çevresel Ağırbaşlılık Değerlendirmesi Olumlu’ kararında, sav konusu alanda yapılacak HES faaliyetlerinin toz, şamata, patlama etkileri, hafriyat ambarlama alanları için seçilen kayran ve kapasite oranları, öz morfolojisinin ve su kalitesinin bozulması, çap suları, arıcılık faaliyetleri, birey suyu, ekincilik faaliyetleri, ormancılık, erozyon, heyelan alanlarına yakınlık, endemik nebat ve efsanevi türlerinin bulunduğu bölgede diri insanlar-hayvan bilimi-bitki ekosistemine kabullenilemez sınırlarda uymazlık vereceği, santralci binaları ve enerji iletimi ile ilgili tesisler, depolama sahaları kabil eksiksiz ünitelerin Sevail ve Üçırmaklar kadar farklı dereler üzerinde olmasına ve bu derelerin değişik ast havzalarda düzlük almasına rağmen, reliyef özellikleri ile klimatik-edafik, biyotik değerlendirmeleri değişik yapılması müstelzim projenin tıpkısı ÇED sürecine bağımlı tutulmasının projenin yürütülmesini, ustalık ve hile baskın denetimini zora sokacağı; bu durumda Artvin ili Arhavi ilçesi Sevail ve Üçırmak Dereleri üzerinde kurulması planlanan Saka I-II Regülatörü ve HES Projesi’yle ilgilendiren namına Yer, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevresel Sorumluluk Değerlendirmesi İzin ve Denetim Umumi Müdürlüğü yoluyla sunulan 06.06.2013 çağ ve 3012 mahdut ‘Çevresel Yük Değerlendirmesi Olumlu’ kararında hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı akıbet ve kanaatine ulaşılmıştır.”

ŞİRKET 3 KEZ İTİRAZ EDEREK DANIŞTAY’A BAŞVURDU

Yerel mahkemenin bu kararının peşi sıra dahi ortaklık, Danıştay’a başvurdu. Şirket kararı Danıştay’a taşımasına ve türel sürecin bitmeme etmesine karşın yıpranmamış ayrımsız başvuru yaptı. İptal kararının gerekçelerini ortadan kaldırdığını tez eden şirketin, 2009/7 ünlü genelgeye dayandırarak sunduğu yıpranmamış proje dosyası, Çevre Kentçilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı eliyle akseptans edilerek değerlendirmeye başlandı. HES projesi amacıyla hazırlanan imar planları Artvin Belediyesi Meclisi’nde AKP’li ve MHP’li üyelerin oylarıyla onayladı.

DANIŞTAY HES PROJELERİNİ İPTAL ETTİ

Pilarget Vadisi sakinleri 9 yıl boyunca sürdürdüğü ünsiyet mücadelesinin böylelikle Danıştay’ın aldığı kararıyla mutlu oldu. Danıştay HES projelerinin iptali ile ilişik aldığı değişmeyen şöyle:

“İdare ve algı mahkemelerince sunulan kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargı Usulü Kanununun 49. Maddesinde tamlanan nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür. Rize İdare Mahkemesince verilen 16.06.2022 tarihli kararın iptaline ilgilendiren kısmı ve bu kısmın dayandığı esbabımucibe ünsiyet ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek aynı faktör bulunmadığından, temyiz istemlerinin reddi ile anılan kararın temyiz edilen kısmının onanmasına, dosyanın adı güzeşte mahkemeye gönderilmesine, değişmeyen ve düzelti yolunun merbut olduğunun duyurulmasına görüş birliğiyle değişmeyen verildi.”

“VADİMİZDEKİ DERELER BAĞIMSIZ MILLETVEKILI AKACAK”

Danıştay’ın aldığı kararı muştulu bulduklarını, ülkede hala inançlı yargıçların olmasının verdiği güvenle Arhavi derelerinin beton tabutluklara dönüştürülmesine karşıda ülfet mücadelesi başlatacaklarını rapor fail Arhavi, Pilarget Huy ve Hayat Derneği Başkanı Zeki Candemir şunları söyledi:

“Danıştay aldığı bu kararla Pilarget Vadisi’ndeki derelerimiz daha çok özgür akacak. Mahkemenin bu müspet kararı, bizleri ünsiyet mücadelemiz üzerine henüz da umutlandırdı. Şayet bu karar olumlu çıkmaz ve HES projesi hayata geçseydi dünyaca esirgeme altına alınan 200 vadiden biri olan bu cennet vakit kaybetmeden vadimizin yok olması değil, beniz yıllardan beri burada hayat sürdüren ve kadir kestirmece 3 bin insanımız doğduğu bu topraklardan göç etmek zorunda kalacak ve Pilarget Vadisi insansızlaştırılacak ve vadimizin düz alt, kayran üstü tamam değerleri para uğruna birilerine peşkeş çekilecekti. Danıştay’ın bu kararı bizleri güvenilmez şekilde sevindirdi imdi vadimizdeki dereler müstakil akacak ve bu derelerde çocuklarımız yüzmeye devam edecek.”